2014年12月13日土曜日

母なるふるさと(14)



Zordun sabirning tarix romani ana yurt. 36ページ下から11行目)

 -- baya közümge gül köründüng, bolmisa manga xotun kemmu, nechchisi hazir muxterbay qachan kélerkin dep tünglük penjiridin yultuz sanap [közliri] parqirap yatidu dégine!
 「さっきおれの目にあんたは花のように見えたんだ、おれに女が足りないわけじゃないけどね、何人かはいま『ムフテルバイはいつ来るだろうか』と言いながら目を輝かせて横になって天窓を通して星を数えているさ!」
 -- béshingni ye, haywan! – dédi reyhan buquldap yighlap,
 「自分の頭を食え〔=死ね〕、けだもの!」とレイハンは泣きじゃくりながら言った、
-- yamanliqingdin kélinliring buzuq, oghulliring buzuq, éghilingning arqisigha ötkine, kélinliringni marap kursukqa chüshken ittek nechchisi yatidu.
「おまえの悪行(あくぎょう)によっておまえの嫁〔=息子の妻〕たちはふしだらになった、おまえの息子たちもふしだらになった、家畜(がちく)小屋の後ろに行ってみなさいよ、嫁たちを覗(のぞ)き見して発情した犬のようなのが何人かいるよ。」
 -- bole, biri kéliwatidu deymen!
 「待て、誰か来たみたいだ!」
 -- ilahim, ziyawudun bolghiydi!
 「神様、きっとズィヤウドゥンよ!」
 rast dégendek hoyligha naxsha éytip ziyawudun kirip keldi.
 本当に言ったとおり庭に歌を歌いながらズィヤウドゥンが入って来た。
dérizidiki muxterbay derhal ghayib boldi.
窓の外のムフテルバイはすぐに見えなくなった。
 -- némanche xushal, -- dédi reyhan ay yoruqida érige domsarap, -- nedin?
 「一体何が嬉しいの」とレイハンが月光(げっこう)に照らされた不機嫌(ふきげん)な顔を夫に向けて言った「どこ行ってたの?」
 -- qashqaliqni bésiwéliwidim, muxterbay meshrep qilip berdi.
 「おれがカシカリックを負かしたから、ムフテルバイがマシュラップをしてくれた。
téxi bir qoziliq qoy mukapat berdi dégine, xotun!
その上、子羊つきの羊を褒美(ほうび)にくれたんだよ、レイハン!」
 -- sizchu, sulaymanning xotunigha néme berdingiz?
 「それであんたは、スライマンの妻に何をあげたの?」
 -- sarang boldungmu, xotun? téxi meshrep tarimidi.
 「なにバカなこと言ってるんだ、レイハン? まだマシュラップが終わってない。
naxsha bilen ussul taza qiziwatidu.
歌と踊りの真っ最中だ。
men séni dep qéchip chiqtim, könglüng yérim, ensirep turalmidim.
おれはおまえのために抜け出だしたんだ。おまえが意気消沈(いきしょうちん)しているから、心配で居続けられなかったんだ。」
 -- némige naxsha éytisiz emise?
 「じゃあ何で歌を歌ってたの?」
 -- biz taranchi xeq darghimu naxsha éytip baridighan sarang xeq.
 「俺たちタランチは吊るされ〔るために引き回されるときでも歌を歌う馬鹿者だ。
singip ketken xuyde bu, xotun! -- reyhan pixildap küldi.
これは習性(しゅうせい)だ、レイハン!」〔それを聞いて〕 レイハンはくすくす笑った。
ziyawdun xotunining yénigha anidin tughma bolup shungghudi-de, xotunini aydin nomus qilip kang terepke – tamning tüwige tartti.
ズィヤウドゥンは妻の傍(かたわ)らに真っ裸になって飛び込んで、妻をオンドルの側に-壁際(かべぎわ)に押し付けて月から隠した。
reyhangül qawul déhqanning tonush hidi, tonush bedini we özige cheksiz rahet béghishlaydighan kéchilik herikitidin bügün bölekchila rahetlinip, érini özimu kündüzi dep bérelmeydighan süpetler bilen közlirini ching yumuwélip nazlinip, tolghinip turup medhiyilidi.
レイハンギュルはたくましい農民の良く知っている臭い、良く知っている体と自分に限りない安らぎを与える夜の行為を今日はことのほか楽しんで、瞳を硬く閉(と)じて身体をくねられてからまりながら、昼間は口にできない形容詞を使って夫をほめたたえた。
uning meqsiti penjire sirtidiki muxterbayning ichige ot yéqish idi. u meqsitige yetti …
彼女の目的は窓の外のムフテルバイの心に火をつけることだった。彼女は目的を達した。
 muxterbay etisi qarigir yorghisini toqutup, qurghuyini bilikige qondurup, ikki mashkisini egeshtürüp aditi boyiche étiz arilap bödüne owlashqa chiqti.
 ムフテルバイは翌日カリギル産の足の速い馬に鞍を置かせて、〔鷹狩(たかがり)用の〕ハイタカを腕に止まらせて、2匹の野鳥狩り用の猟犬を率(ひき)いて習慣どおり農地を通ってウズラ狩りに出かけた。
mehellidin chiqsila uning yéri, bughdayliri tekshi taxta bolghan.
マハッラから出たら彼の土地で、小麦は均等に育っていた。
cheksiz étizliq tekshi tewrinip dawalghup turatti.
限りない農地が一様に揺れ動いて波打っていた。
ériq boyliri qoyuq chigh, téwilgha, her xil gül-qoraylar bilen körkemleshken, lékin uning qarigir yorghisi herqandaq yerdin yol tépip putlashmay mangalaydu, uning qedemliri chaqqan, méngishi siliq.
用水路の岸は繁茂(はんも)したハヤガネ、シモツケ、各種の草花によって美しく覆われていた、彼の馬は〔いつもは〕どこでも道を見つけて、つまずくことなく行くことができて、その歩調(ほちょう)は速く、その進行は滑(なめ)らかだった。
bügün néme üchündur at he désila müdürüp uning chishigha tegmekte.
〔しかし〕今日はなぜか馬はしょっちゅうつまずいて彼を怒らせている。
bödüniler koruldiship uchup chiqip turdi, lékin qurghuy uchup bérip qirdiki üjme shaxlirigha qonuwélip birmu bödüne alalmidi.
ウズラはバタバタと飛び出していたが、ハイタカは飛んで行って土手(どて)のクワの木の枝に止まってしまって一羽もウズラを取れなかった。
burun qurghuylar uchup chiqqan bödünini köksi bilen uratti,
以前はハイタカは飛び出したウズラを胸でたたき落としていた、
bödüne yerge chüshüshi bilen mashkilar ularni chishlep igisining aldigha tirik péti ekéletti.
ウズラが地面に落ちると猟犬がそれをくわえて主人の前に生きたまま持ってきていた。
muxterbay bolsa ittik bekisi bilen ularni huzurlinip boghuzlap ghanjughisigha baghlaytti,
ムフテルバイはというと喜んで小さなナイフで素早くウズラの喉を切って鞍紐(くらひも)に結んでいた。
bügün u birmu bödüne owliyalmidi.
今日彼は一羽もウズラを捕まえられなかった。
bek xapa boldi, uni az dep ziyawudunning besh xoluq chong shéngigha kéliwidi, köngli téximu ghesh boldi :
彼は非常に怒った、そればかりかズィヤウドゥンの5ホの大きな農地〔shangは漢語の垧か〕に来てしまって、気持ちはさらに落ち着かなくなった。
uning bughdiyi muxterbayningkidin yaxshi oxshighan, her bash, her ghol, qapqara yopurmaqliri mol hosuldin dérek bérip turuptu.
彼の小麦はムフテルバイのものより良く育っていて、一本一本の穂、一本一本の茎、濃い緑色の葉は豊作を伝えているようだ。
u köpkük gülliri bilen chirayliq körünidighan zighirliqning qirigha kélip zighirigha su tutuwatqan ziyawudungha warqiridi :
彼は青々(あおあお)とした花によって美しく彩られたゴマの畑に来てゴマに水をやっていたズィヤウドゥンに大声で言った。
 -- hey ziyek, zighiringmu, bughdiyingmu oxshaptu, bu yil sheherge kirme, qishiche meshrep oyna!
 「おい、ズィエク、ゴマも小麦もよく育っているな、今年は町に行くな、冬の間マシュラップで遊ぼう!」
 -- bay aka, balini oqutmisam bolmaydu-de!
 「バイ兄さん、息子を勉強させなくちゃならないんだよ!」
38ページ真ん中)
 -- sheherde yéqin buraderlirim bar, balangni öyliride turghuzup oqutuwéridu.
 「町の近くに仲間たちがいる、おまえの息子を彼らの家に住まわせて勉強させてやる。」
 -- ughu shundaq, lékinze!
 「本当にそうしたい、だが!」
 -- néme lékinze-pékinze, qara, bughdiying oxshaptughu!
 「だがも、佐賀もあるか〔直訳すると「何がレキン(=しかしの意)北京だ」〕、見ろ、おまえの小麦はうまく育ってるじゃないか!
méning on xo bughdiyimdin yette xodin chiqsa yetmish xo, séning besh xo bughdiyingdin on besh xodin chiqsa yetmish besh xo, he maqul, on ikki xodin chiqsimu dégine …
おれの10ホ分の土地で1ホの種から7ホづつ取れるとして、70ホ、おまえの5ホ分の土地では1ホの種から15ホづつ取れるとして75ホ、少なくとも、12ホづつ取れるとしても…」
 -- bu yerge üch boz yatquzdum, töt yérige xaman yasidim, pada-kalilargha, séning qoyliringgha üch yil uda mushu yerdin qoru qilghuzdum.
 「この土地で3つの未耕地を灌漑し、4か所に脱穀場(だっこくじょう)を作り、家畜の群れとあんたの羊を3年続けてこの土地に囲(かこ)って飼育(しいく)した。
sésighan saman, at-kala qighi, süydüki yerni taza küchlendürdi …
腐った麦わらと牛馬の糞尿で土をすっかり肥沃(ひよく)にした…
38ページ下から3行目)

2014年11月26日水曜日

母なるふるさと(13)



34ページ上から7行目)
 -- jénim balam, nedisen? chéchimni tarap, osma qoyup, yasanghinim xop boldimu emdi, tughqanlargha némimu dermen emdi! –
 「かわいい坊や、どこにいるの? 髪を梳(す)いて、アイシャドーを塗って、正装をしても一体全体、親戚たちに何と言ったらいいの、一体全体!」
mana bu reyhanning nalisi, lékin uning nalisini kichik qizi imhanemdin bashqa héchkim anglimaydu.
そうだこれはレイハンの嘆きだ、しかし彼女の嘆きは下の娘イムハネムの他には誰も聞いていない。
bala ghemsiz ana köksini émip turup kichikkine barmaqliri bilen ana közidin tamchiwatqan yashlarni oynap külmekte.
子供はのんきに母の乳房(ちぶさ)を吸っていて小さな指で母の目からしたたり落ちる涙をいじって笑っている。
belki oghli nurimu hazir bir yerde ghemsiz, anisini yighlatqanliqi üchün munu ukisidek, ashu dadisidek, mozayni miniwélip «chu» dep déwitip qaqaqlap külüwatqan kichik inisidek külüwatqandur herqachan.
おそらく息子のヌリも今どこかでのんきに、母を泣かせたことについて、この弟のように、あの父のように、子牛に乗って「チュ」と言って急がせて大声て笑っていた下の弟のように、笑っていたのである、多分。
ghem-qayghu, köz yéshini anilarghila bergenmu, eger bay baliliri ghemsiz bolsa reyhangül ghemsiz yürgen bolmasmidi?
なぜ嘆きと涙を母親たちだけに与えたのか、金持ちの子供たちはのんきなのに、なんでレイハンギュルはのんきじゃないのか?〔レイハンの親は金持ち↓〕
mushu yigirme toqquz öylük mehellining nechche ming xoluq yéri reyhanning bowisi bilen ziyawudunning bowisining yerliri iken.
この29世帯のマハッラの数千ホの土地はレイハンの祖父とズィヤウドゥンの祖父の土地だった。
erler yer-zémin sétip mushu mehellini bina qilghuche meshrep-pére oynap künlirini külke bilen ötküzüptu.
男たちは土地を売ってこのマハッラを建設する間マシュラップとピレ〔ピレは呪術治療で、ダップをたたいたり呪文を唱えたりするらしい〕をしながら日々を笑って過ごしたようだ。
xotun-qizlarchu?
女たちは?
yigha-zardin, ghem-ghussidin bashqini körmeptu.
むせび泣きと心痛の他には経験しないようだ。
reyhangül on besh yéshida ziyawudungha yatliq bolghandin béri ghem-qayghu, köz yéshidin bashqa néme kördi?
レイハンギュルは15歳でズィヤウドゥンに嫁(とつ)いでから心痛、涙の他には何を経験しただろう?
yaziche erler bilen teng étiz ishini qilidu.
夏の間、男たちと一緒に農作業をする。
söremge at minidu, chönek tartidu.
馬鍬(まぐわ)に馬をつないで(?)、畝間(うねま)を掘る。
chigh örüp baghliq étidu, bagh baghlaydu,
ハヤガネを抜いて、草の箍(たが)を作って、束に縛(しば)って、
xamanning axirqi qoshqawaqliri öyge toshulup bolghuche her dan ashliq, her bagh chöp-béde, paxal-topanghiche reyhan ghem qilidu.
脱穀(だっこく)の最後にqoshqawaq(?)が家に運ばれるように全ての粒(つぶ)の穀物、全ての束の牧草、藁(わら)・もみ殻にまでレイハンは気を配る。
mozayning ichi sürüp qalsa uxlimay béshida olturup tang atquzidu.
子牛が下痢(げり)をしたら寝ずに脇に座って夜を明かす。
öyning ishi : tézek chaplash, küküm yéyish, toxugha uwiliq sélish,  
家事は、糞を貼ること〔乾かして燃料にするため〕、ふすま(?)を撒(ま)くこと、ニワトリに巣を作ること、
nan yaqsa yoghan yaghach tengnide lingshitip xémir yughurush,
ナンを焼くときは大きな木の生地こね鉢に〔小麦粉を〕振って生地をこねること、
nan yéqish üchün öymuöy kirip kök süt tilesh,
ナンを焼くために家々を訪(たず)ねて脱脂乳(だっしにゅう)を求めること、
tonurni küküm, saman bilen qizitish, nan raslash,
トヌル〔=ナン焼き窯(かま)〕をふすまともみ殻で加熱すること、ナンの形(かたち)を整えること、
hetta bir héjir shakarap, yenglik, laxshigirlernimu tonur béshigha toshush,
さらには土鉢(どばち)一杯の塩水、長袖手袋(ながそでてぶくろ)、火ばさみなどをトヌルの脇に運ぶことも、
tonurning turxunini étish … hemmini özi yalghuz qilidu.
トヌルの煙突(えんとつ)を閉じること……それら全てを自分一人で行う。
oghullar bu ishlargha égilipmu qoymaydu, hemme ish anining öy ishimu, étiz ishimu anining.
息子たちはこれらの仕事を腰をかがめても〔=頼んでも〕してくれず、全ての仕事が母の仕事で、家事も、農事も母の仕事だ。
anilar yighlashqa, ejilidin burun ölüp kétishke yaralghan.
母親たちは泣くことに、臨終(りんじゅう)の日の前に死んでしまうことに賛同した。
erler külüshkila, bexiraman oynashqila yaralghan.
男たちは笑うことにだけ、気楽に遊ぶことにだけ賛同した。
ah, ana bolmaqning tesliki … mana hazir ziyawudun meshrepte, reyhan balilirini uxlitip qoyup, alliqeyerlerde yürgen oghlining ghémide yighlimaqta.
ああ、母であることのむずかしさ…ほら今ズィヤウドゥンはマシュラップに行き、レイハンは子供たちを寝かしつけて、どこかに行った息子が心配で泣いている。
uning köz yéshi qishlaqtamning bulaqliridek toxtimay aqmaqta, uning béshi tarataning tashkömüridek qatqan.
彼女の涙はキシラクタムの泉のようにとめどなく流れている、彼女の頭はタラタの石炭のように硬かった〔ウイグル人は悩むと頭が硬くなるという〕。
közige uyqu kelmeydu.
眠れない。
yazning bu ayding kéchisi uning üchün goya bir tegsiz zindan, bu zindan uning xiyalliridek qorqunchluq.
夏のこの月夜は彼女にとってまるで底なしの牢獄のようで、この牢獄は彼女の夢のように恐ろしい。
 kéche jimjit, nelerdindur naxsha anglanmaqta.
 夜の静寂(せいじゃく)、どこからか歌が聞こえている。
bu sheherdin chiqiwatqan harwikeshmu, su tutuwatqan déhqanmu yaki puxadin chiqqan xotunperes birimu, kim bolsun, awazi saz, yéqimliq naxshichiken.
これは町から出ていた荷馬車の御者か、灌漑していた農民か、あるいは存分に楽しんだ好色漢(こうしょくかん)か、誰であれ、いい声の、心地(ここち)よい歌い手だった。
yash ayalning ghemxane qelbige shadliq nuri shungghughandek boldi-de, éghir uh tartip qoyup :
若い女の思いやりの心に喜びの光が飛び込んだようになった。深いため息をついて:
 -- nuri balam naxshigha ejeb usta, légenni dap qilip awushlirichu téxi.
 「ヌリちゃんは歌がとてもうまい、その上あんなふうに大皿(おおざら)をダップにして。
orma naxshisini, ghérib-senemlerni dorashlirichu?
収穫の歌を、ゲリブとセネムの恋物語の真似なの?
nelerde yüridighansen, kiyimliring yirtilsa, kir bolsa qandaq qilarsen? --
おまえはどこを歩き回っているの、服が破れたら、汚れたらどうするの?」
u balisining öyde qalghan kiyimlirini baghrigha bésip yene yighlidi.
彼女は息子が家に残した衣類(いるい)を胸に押し当ててまた泣いた。
shu chaghda biri baghqa qarighan chaqmaq penjirini qaqti.
その時誰かが果樹園に面した四角い窓をたたいた。
u chöchüp qariwidi, penjirige ésilghan séghizghan ölükidin (qishta asqanidi, hazirghiche turuptu) bashqa héchnéme közige körünmidi.
彼女は驚いて見たが、窓に掛かったカササギの死体(冬に掛けた、今でもあるようだ)の他には何も目に見えなかった。
 -- kim? – dep warqiridi u.
 「だれ?」と彼女は怒鳴(どな)った。
 -- meyerge chiq, reyhan! – dédi tonush awaz,
 「ここに出てこい、レイハン!」と聞き覚えのある声、
-- éring ziyek sulayman qashqaliqining öyige shungghudi, bilmemsina, uning xotuni ziyekning oynishi, bol chiq, tötbulung chay, qeliqey yaghliq ekeldim.
「おまえの夫のズィエクはカシカリックのスライマンの家にしけこんだ、知らないのかおまえ、あいつの妻はズィエクの情婦(じょうふ)だ、いいから出て来い、磚茶(たんちゃ)とイラクサのスカーフを持ってきたぞ。」
 -- béshingni ye ilahim, ölidighan qawan!
 「おまえの頭を食え〔=死ねと同じ意味〕、死にぞこないの種(たね)ブタ!」
 -- ghingshima qanjuq, men bu mehellide kimni saq qoyghan(手を付けた). kajliq qilsang kirimen bikar!
 「泣きわめくな雌(めす)イヌ、おれはこのマハッラでだれでもほしいままだ、強情を張ったら入って行くぞ、無駄だ!」
 -- öl ilahim, tughqan bolghining qéni, muxterbay dése ziyawudunning aghzigha bir kélisen, öz qérindishinggha peylingni buzupsen-de, johut!
 「死ね、ズィヤウドゥンは『ムフテルバイは親戚筋(しんせきすじ)だ』といつも言っているのに、自分の兄弟に対して悪だくみをしたね、ユダヤ教徒!〔=極悪人の意らしい、同胞のイエスを迫害したから?〕
ziyawudun kelse térengni tetür soyidu, qawan!
ズィヤウドゥンが来たらおまえの皮を剥(む)いて殺すよ、種ブタ!」
 -- chiq deymen ghingshimay, ziyek hazir tunsaxan setengning térisini tetür soyuwatidu, ha-ha-ha! …
 「出て来いと言ってるんだ泣きわめくな、ズィエクはいま美人のトゥンサハンの皮を剥いているぞハハハ!」
 -- yoqal!
 「失せろ!」
 -- apla dep qalma yene!
 「後悔するぞ!」
 -- béshinggha palta bilen salimen bikar!
 「おまえの頭を斧で殴るよ、無駄よ!」
36ページ13行目)