2014年10月28日火曜日

母なるふるさと(11)



28ページ下から5行目)
 nuri mehellisidin xéli yiraqliship qayrima östeng qirigha chiqip mehellisige burulup qaridi.
 ヌリはマハッラからだいぶ遠ざかってカユリマ川の土手に出てマハッラを振り返って見た。
méhriban ata-anisi hazir wesweside, belki ukilirimu ensirimekte.
親愛なる父さん母さんは今心配し、そして弟たちも心配している。
u kimdin, néme üchün özini qachurdi?
彼は誰から、何のために自分を遠ざけるのか?
u nege, néme qilghili baridu?
彼はどこに、何をするために行くのか?
u bularni oylapmu ülgürelmigen :
彼がこれらを考えたとしても間に合わなかった。
uning qelbini özini muhebbettin qachurush istikila igiliwalghan, mana hazir ata-ana, uruq-tughqanlirining muhebbitidinmu özini qachurmaqta.
彼の心は自分を愛から遠ざける願望を持った、つまり、いま両親や親戚たちの愛からさえも自分を遠ざけている。
u goya bir chong judaliq üchün özini meqsetlik terbiyilewatmaqta,
彼はまるで一つの大きな別れのために自分を意図的に訓練している、
yéqin kelgüside bolidighan bir katta azab-oqubet sinaqliri üchün özini chéniqturmaqta,
近い将来に起こるある巨大な苦難の試練のために自分を鍛(きた)えている、
u déhqanlargha yat, sheherdiki bay balilirigha düshmen bilinidighan meqsetlik halda azab izdesh yoligha mangmaqta,
彼は農民たちになじみのない、町の金持ちの子供たちに敵のように思われている苦労を探しの道に向かっている、
shuning üchün özini dewrning qehrimani, kelgüsining gigant adimi bolushqa munasip hésablab … öz-özidin pexirlenmekte.
そのために自分を時代の勇士、将来の巨人になるためにふさわしいとみなして……自分自身を誇っているようだ。
özini we yürek parilirini azablash hésabigha érishidighan bu pexirlinishning qimmiti qanchilik?
自分と愛する人々を苦しめることを勘定に入れたら、この誇りの価値はどれほどだろう?
bu qimmetni hésablashning yoli néme?
その価値を計算する方法は何だろう?
emdila on besh yashqa kirgen, sowét kitablirining, yéngi idiye tarqatquchi oqutquchilirining tesiri tüpeyli, özi heyran qalghan yawropa serkerdilirining izi bilen méngishqa özini béghishlighan uyghur balisining hazirche bu murekkep so’allargha neq jawabi yoq.
まだ15歳になったばかりの、ソビエトの本の新しい理念の宣伝者、教育者たちの影響が原因で、自分が驚嘆(きょうたん)したヨーロッパ〔大戦?〕の元帥(げんすい)たちの足跡(そくせき)と歩みに熱中したウイグルの子供には今のところこの複雑な問(と)いにピッタリの答えはない。
uning qelbini birla : mu’ellimi éytqan yaxshi adem bolush üchün bir ömür azab chékishke, herqandaq qiyinchiliq aldidimu temtirimeslikke özini teyyarlash dégen sözliri igiligen.
彼の心を占めていたのはただ一つ、教師が話した「良い人になるために一生(いっしょう)辛酸(しんさん)をなめることに、いかなる困難の前にも動じないように自分を作る」という言葉だった。
u mushularni oylap, ata-anisining ensireshlirini untudi we : «téxi chüsh bolmidi, yazning küni uzun, yolsiz méngipmu sheherge yétip baralaymen.
彼はこれらを考えて、父母の当惑を見落とした。そして「まだ昼になってない。夏の日は長いから、道を避けて行っても町に到着することができる。
nurghun qétim piyade mangdim, bar-yoqi qiriq kilométirla yolghu bu.
何回も徒歩で行った。せいぜい40キロメートルの道のりだろうこれは。
derya yaqilapmu, yamanyar bilen topa kéchipmu qarangghu chüshküche sheherge kireleymen»
川に沿っても、ヤマンヤルを通(とお)って土を歩いても夜のとばりが降りる前に町に入(はい)れる」
dep oylidi-de, yoldin chiqip teptekshi taxta bolghan cheksiz bughdayliqqa shungghudi.
と考えて、道を外(はず)れて平らに均等に育った限りなく広い麦畑(むぎばたけ)に飛び込んだ。
bughdaylar arisidiki chongqur tughanliq ériqlar, chigh-téwilghilar arisidiki here uwiliri, hélidin-héligha ürküp qachidighan yawa toshqanlar, hanggit, qaqirlar bilen oyniship yügürüp méngish uning üchün köngüllük emek boldi.
小麦畑の間の堤防のついた深い水路、チグ〔一つの植物名ではなく、Achnatherum splendensの他にもいくつかの植物を指してチグと言うらしい〕やシモツケの間の蜂(はち)の巣、しょっちゅう驚いて逃げる野兎(のうさぎ)、サカツラガンやツルと遊んで走って行ったので楽しい気晴らしになった。
 u ikki qirghiqi yapyéshil chimenlik ériqtin düm yétip su ichip, aliqanlirigha tayinip ornidin turdi-de, mehellisidin sheherge mangidighan yolgha qaridi.
彼は両岸の明るい緑色の草むらに突(つ)っ伏(ぷ)して水を飲んで、手で身体を起こして、彼のマハッラから町に行く道に向かった。
dadisi aq boz atni ökireng tashlitip sheherge qarap kétip baratti.
彼の父は葦毛馬を駈足(かけあし)させて町に向かっていた。
dadisining önggen chirayi, apisining yashliri lighildap turghan közliri, sebixening yürekke menggülük möhür bolup bésilghan yaquttek lewliri uning héssiyatchan qelbini chimilditip xiyal ékranidin ötti :
父の青ざめた顔、母の涙が揺れていた瞳、心に永遠(えいえん)に刻印(こくいん)されたセビヘの宝石(ほうせき)のような唇が回想のスクリーンに現れて彼の感傷的な気持ちを震わせた。
«yaq, men tére zawutining hak-kislata puriqigha étizning ipar hidini tégishimen.
「いや、僕は皮革工場の石灰と酸のにおいに農地の麝香(じゃこう)のにおいを換える。
muhebbet lezzitini rohiy azabqa almashturimen.
愛の喜びを魂の苦しみと取り換える。
bilip turup shundaq qilimen.
知っていながらそうする。
sowurof, kotuzof, lénin, stalin, maksim gorkiy, mayakowiskiy, pawil korchagindek polat iradilik bolup chiqimen …»
ソウロフ〔ロシアの軍人〕、クトゥゾフ〔ロシアの軍人〕、レーニン、スターリン、マクシム・ゴーリキー、マヤコフスキー、パヴェル・コルチャギン〔オストロフスキーの小説『鋼鉄(こうてつ)はいかに鍛(きた)えられたか』(発表は1932-1934)の主人公の名〕のように鋼鉄の決意を持つようになる…」
(ここまで30ページ13行目)
 neq shu chaghda uning qapiqini here chaqti,
 まさにその時(とき)に彼のひたいをハチが刺した、
u échishiwatqan yerge lay suwiwidi, téximu échishti.
彼は痛くなったところに泥を塗(ぬ)ったが、もっと痛かった。
u chishini kirishtürüp :
彼は歯を食(く)いしばって、
«yene chaqsun, on, yüz here chaqsun, way désem yigit emesmen»
「もっと刺せ、10匹、100匹のハチが刺せ、『あ痛(いた)』と言ったら僕は勇者じゃない」
dédi we gherbke – özini türlük sinaqlar bilen kütüp turghan sheherge qarap ériq ichi bilen yügürüp ketti.
と言って西に――様々な試練が待っている町に向かって用水路〔乾燥地のこちらでは水を使うときだけ水路に水を流し、普段は枯れている〕の中を通って走りだした。
 ziyawudun namazdiger bilen soliship, boz étimu salpiyip mehellige qaytip keldi.
 ズィヤウドゥンはナマズディゲル〔夕方の礼拝〕の頃にしょげて、葦毛馬もうなだれてマハッラに帰ってきた。
mehellige kirish bilenla östeng yaqisidiki chimenlikke toplashqan kishiler :
マハッラに入ると同時に小川の縁(ふち)の草むらに集まった人々が、
 -- keldi, ziyek keldi! – dep warqirashti.
 「来た、ズィエックが来た!」と叫(さけ)んだ。
u chöchüp étidin sekrep chüshti.
彼は驚いて馬から飛び降りた。
da’im béshi aghrip yüridighan reyhandin ensirep :
いつも頭が痛いレイハンを案じて、
 -- néme boldi, xalayiq huy! – dep warqiridi.
 「どうした、みなさん!」と叫んだ。
 -- néme bolatti, mawu qashqaliq taranchilarning anisini qoydi! – dédi muxterbay köpchilikning otturisida chimenlikte zongziyip olturghan üsti yalingach ademni körsitip, -- bol ziyek, munu kigizchining béshini chimgha bir paturup baqqina!
 「何してた、このカシカリック〔=カシュガル人〕がタランチたちの母親を殴ったぞ!」とムフタルバイがみんなの間で草むらにしゃがんでいた上半身裸(はだか)の男を指し示して「よし、ズィエック、このフェルト職人(しょくにん)の頭を草むらにちょっと沈めてみてくれ!」〔相撲で負かしてやってくれの意〕
 bu yerde oghlaq tartish, meshrep-pére oynash, chélishish köngüllük oyun.
 ここではブズカシ〔馬に乗って子ヤギの毛皮を奪い合う競技。冬の農閑期にホタンやヤルカンド当たりの農村で良く行われるらしい〕、マシュラップを踊ること、相撲をとることは楽しい娯楽(ごらく)だ。
mehellining dangliq oghlaqchiliri, ormichiliri (künige bir xodin bughday oruydighan), chélishchiliri, naxshichi, ussul-ölengchi, qiziqchiliri bar.
マハッラには有名なブズカシ選手たち、刈り手たち(一日に1ホずつ小麦を刈る)、力士たち、歌手たち、踊って歌う人たち、道化師(どうけし)たちがいる。
ularning xojayinimu, püwlep köptürgüchisi, himaye qilghuchisimu mushu muxterbay, uning bir qétimmu beygining béshi bolalmighan bolsimu etiwarlap baqidighan beyge atliri, yurtmuyurt hörkirep yürüp dangq chiqarghan sayaq buqisi, hetta böre alidu dep maxtinidighan «qalmaq» itlirimu bar.
彼らの主人も、彼らの声援者(せいえんしゃ)、庇護者(ひごしゃ)も、このムフテルバイだ、彼には一回も競争のトップになることができないにもかかわらず大切に飼っている競走馬(きょうそうば)、あちこち鳴き回って評判(ひょうばん)になった宿(やど)無しの雄牛(おうし)、はては狼も片づけると自慢する「カルムイク」の犬もいる。
u öyidiki haywanliri, mehellisidiki héliqidek ademliri bilen her yer-her yerlerde maxtinidu.
彼は自分の家の動物たち、彼のマハッラの前述(ぜんじゅつ)のような人々についてあちらこちらで自慢する。
hetta bir qétim tahir yüzining shangyosi bilen kimning mehelliside qagha jiqliqini taliship soqushupmu qalghan.
一度などはタヒール・ユズィ〔村名〕の郷役(ごうやく)と誰のマハッラにカラスが多いかを張り合ってなぐり合いにまでなってしまった。
u qum arishanggha her yili beshinchi ayning beshinchi künige ülgürtüp chélishchilarni teyyarlaydu.
彼はクム温泉に毎年55日(いつか)に間に合わせるように力士たちをそろえる。
yéni yerge tegmigenlirige paqlan, kigiz, chekmen, piyma mukapatmu béridu téxi.
背中が地面に着かなかった人々〔ウイグルの相撲は背中が地面に着いたら負けになる。体格別、大人子供別の試合をするから勝者は多数〕には子羊、フェルト、チェクメン〔粗布〕、フェルトの長靴まで褒美(ほうび)に与えた。
mehelle ghururi uning jéni, mehellisi uyatqa qalsa u azablinip oruqlap kétidu hetta.
マハッラの誇りは彼の命で、彼のマハッラが恥(はじ)をかいたら彼はもだえ苦しんで痩(や)せてしまう。
(ここまで31ページ11行目)

2014年10月12日日曜日

母なるふるさと(10)



26ページ8行目から)
 -- balam nurum, séni qishlaqtamgha echüshüp tughqanlargha körsitip chiqay, shangyo dadang, imam dadang, dadangning bay tughqanliri séni körüp heyran qalsun, bir chay qaynighuchila yétip barimiz.
 「ヌリちゃん、おまえをキシラクタムに連れて行って親戚(しんせき)たちにお披露目しましょう、郷約(ごうやく)〔昔の郷長〕、イマムおじさん、父さんの金持ちの親戚たちはお前を見て驚(おどろ)くでしょう、お茶が沸くぐらいの時間で着くわ
ukang imhanni hapash qiliwalimen, qalghanlar egeshmeydu, hazirla mangimiz, balam.
私はおまえの弟のイムハンを背負(せお)って、他は置いていくから、今すぐ行きましょう、坊や。」
 -- yaq, apa, men kitab oquymen.
 「いや、母さん、僕は本を読む。」
 -- oqup toymaydikensina, wayyey, apangning könglini aya.
 「おまえは読み飽きないの、ほら、母さんの気持ちも考えて。
bir maxtiniwalay, ependi oghlumni baylarning xotunlirigha bir köz-köz qiliwalay, yür, gedenkeshlik qilma, saqam〔グルジャ方言〕.
ちょっと自慢しましょう、先生になった息子を金持ちの奥さんたちにちょっと見せびらかしましょう、さあ、片意地(かたいじ)張(は)らないで、坊や。」
 -- yaq, apa, barmaymen! – dédi nuri apisigha erkilep, balilargha xas awazda yélinip, -- tapshuruq köp.
 「やだ、母さん、僕は行かない!」とヌリは母に甘えて、子供っぽい声で哀願(あいがん)して言った「宿題がいっぱいあるんだ」。
 -- némeng u tapshuruq dégining?
 「何その宿題と言うのは?」
 -- yazidighan xet, chiqiridighan hésab, yadlaydighan nurghun gepler.
 「作文、計算、たくさんの言葉の暗記。」
 -- sheherge kirgende qiliwalarsen, mang, yasan’ghin, balam, abdumer mingbégining noghay xotuni samiyüzide toyda bir hoyla xotun’gha séni maxtap warqirap sözleptek, hazir mehellining hemme xotunlirining aghzida sen.
 「町に行ってからやればいいでしょう、さあ、正装(せいそう)しなさい、坊や、アブドゥメル千戸長のタタール人の妻がサミユズ〔郷の名〕での結婚式に集まった女性たちにおまえを大声で褒(ほ)めたから、いまおまえはマハッラ中の女性たちの話題(わだい)なのよ。
qushnachim hedem etey bir atliq adem chiqartip, séni echüshsun, körimiz dep éytip bériptu.
奥さんと上の娘さんはわざわざ馬に乗った人(=伝令)を一人よこして、おまえを連れて来てほしい、見てみたい、と話していたそうよ。
wiyey, héliqi mingbégining xotuni némilerni déwidikintang, xotunlar wiyey, ziyekning balisi nuri chong bolghanda leylun (lénin démekchi) bolghudek, körüwalayli déyiship, ot-kawapqa chüshüpla qaptek=qaptudek!
えーと、その千戸長の妻はその時何と言いったかしら、女性たちは、えーと、ズィヤックの息子ヌリは大きくなったらレイルン(レーニンと言いたい)のような人になりそうだから、見てみたい、と話し合って、待ち焦がれているらしい!」
 -- hey reyhan, xotun xeq dégenning közimu, tilimu yaman.
 「おいレイハン、女衆(おんなしゅう)が言うことの視線も、言葉も縁起が悪い。
boptu emise, imamgha bir tal tumar pütküzüp balangning boynigha ésip qoy jumu!
それ〔=会う〕なら、イマムにお守りを一つ作ってもらって息子の首にぶら下げておけ、必ず!」
 -- mang, mang néri, -- dédi nuri chalwaqap térikip, -- nediki xurapatliqni! ...
 「やだ、やだ、いらない」とヌリは激怒して言った「根拠(こんきょ)のない迷信は!…」

 -- néme dégining bu? tiltumar asmisang bu xotunlarning ya közi tégidu, ya tili tégidu!
 「おまえ何言ってるんだ? お守りをぶら下げておけ、そうしないとこの女たちは邪視(じゃし)したり、呪(のろ)ったりするぞ!」〔ウイグル人は良い感情で見たり話したりしてもそれが過度であれば災いをもたらすと考えるらしい。それゆえ、かわいがられ過ぎるのを忌避するために幼児の顔に墨を塗る習慣があったという〕。
 -- sheherge hazirla kétimen, undaq qilsanglar!
 「町に今すぐ行ってしまうから、そんなことするんだったら!」
 -- shangyo bowang bir ghunan at mindürgüdek.
 「郷約の爺さんは二歳馬(にさいば)に〔ヌリを〕乗せるらしい〔=ヌリに二歳馬を贈るらしい〕。
bizning ghazi hajimning newrisi, hidilsha hajining ewladidin bir katta adem chiqidiken-de!
わし〔=郷役の爺さん〕らの家族のガズィ・ハッジのいとこ、ヒディルシャ・ハッジの子孫から一人の傑出(けっしゅつ)した人が出るんだぞ!
chighliqmazardin nezerxan ghojam chiqti, bizdin emdi nuridek ependi chiqsa béshimiz kökke taqishidu, balini echüshünglar, bir körmisem bolmaydu, dégüdek téxi.
チグリク・マザールからネゼルハン・ゴジャ〔参照:http://uyghur.cocolog-nifty.com/blog/2015/09/post-8d89.html〕が出た、うちから今度ヌリのような先生が出たらわしらの頭は天に届く、子供を連れて来なさい、一度わしが見てやらないとだめだ、と言うようなことも(郷約が)言った。」
 -- undaq bolsa apang bilen chüsh, balam.
 「だからお母さんと一緒に行きなさい、息子よ。
mingbégining noghay xotuni, shangyo bowang tilgha alghandikin boyun tolghima, balam.
千戸長のタタール人の妻、郷約の爺さんが話したあとに首を横に振るんじゃないぞ、息子よ。」
 -- yaq, chüshmeymen! – dédi nuri rasttinla xapa bolup, -- hazir emes, men gimnaziyini tügitiwalay, andin kéyin körüshey, bundaq qilsanglar men rasttinla qéchip kétimen!
 「やだ、行かない!」とヌリは本当に怒って言った「今じゃなく、僕がギムナジウムを卒業した後で会いに行くよ、そうじゃなきゃ僕は本当に逃げてしまうから!」
 bala hoyla aldidiki tashliq döngdin ghoru atlap keng hoyligha mangdi.
 息子は庭の前にある石の坂から門を通り抜けて広い庭に行った。
ziyawudun bilen reyhan bir-birige qarashti.
ズィヤウドゥンとレイハンは互いに顔を見合わせた。
ularning muhebbetlik közliride, bext bilen midirlighan lewliride éytip tügetküsiz xushalliq, ghurur we ümid, ishench ipadilenmekte.
彼らの愛情に満ちた瞳(ひとみ)には、幸せいっぱいで、口では言い尽くせない喜び、誇りと期待、信頼が表れている。
ular bir katta ademni teyyarlash üchün özlirining eqil-küch we barliqini serp qilishqa qesem qilishiwatqandek birla waqitta bashlirini lingshitti.
二人は一人の傑出した人を育てるために自分たちの知恵と力、そして全てを使うことを誓っているかのように同時にうなづいた。
 bextlik er-xotun pakiz ügütni obdan nemdep, özliri toquwalghan qil tagharni qollap kötürüp, pakiz süpürülgen keng hoylining supisidiki tüwrükke yölep qoydi.
 幸せな夫婦はきれいな穀物(こくもつ)を良く湿らせて〔=製粉の前工程〕、自分たちで織(お)った毛糸の大袋を手で持(も)って、きれいに掃除された広い庭の広縁の柱にもたせかけた。
 -- bala qéni, xotun?
 「息子はどこだ、かあさん?」
 -- qarap baqsuna hey!
 「探してみて!」
 biri bagh ishik bilen baghqa, yene bir chaqmaq penjirilik sarayning dérizisige yügürüshti.
 一人は果樹園の入口から果樹園に、もう一人は四角い窓のある居間の窓に駆け寄った。
 -- yoqma!
 「いないの!」
 -- yoq turamda?
 「いないのか?」
 ikkisi birdinla dalan, ashxana, éghillar we kichik baghning ichige, güllerning tüwige qarap chiqti.
 彼ら二人はすぐに玄関、食事室、家畜囲いと小さい果樹園の中を、花の根元を探し終えた。
 -- nuri qéni?
 「ヌリどこだ?」
 nuri baghning qoruq témidin atlap, mehellining tutash baghlirining birde sünggüchliridin ömilep, birde shoriliridin atlap sheher yoligha chiqip bolghanidi.
 ヌリは果樹園を囲っている塀を乗り越えて、マハッラのつながった果樹園の〔塀の〕水抜き穴から這い出したり、〔塀の〕崩れた所を飛び越えたりして町に行く道に出てしまった。
 ziyawudun qariyaghach sayiside chiwinqap béshini lingshitip, quyruqi bilen köküyün qorup turghan boz atni minip xotunigha:
 ズィヤウドゥンはニレの木陰(こかげ)で頭を振ってハエを追い払って、尾でアブを追い払っていた葦毛馬(あしげうま)に乗って妻に向かって、
 (28ページ下から11行目)
 -- balang bengwashliq qilip sheherge qachtimu néme? – dep étini déwitiwidi, boz at érincheklik bilen éghir qedem élip quyruqini kötürüp tézeklidi-de, aldirimay mangdi.
 「息子はかんしゃくを起こして町に逃げたんじゃないか?」と言って馬に拍車をかけた。葦毛馬はのろのろと重い歩みを進めて尾を上げて脱糞して、急がずに歩いた。
étini jénidek köridighan déhqan bala weswesisi bilen ixtiyarsiz bir qamcha saldi.
馬を命のように見なす農民は息子が心配で無意識に一鞭(ひとむち)入れた。
at chichanglap qatridi.
馬は跳ね上がって駆けだした。