2015年5月13日水曜日

母なるふるさと(22)



 Zordun sabirning tarix romani «ana yurt». 

62ページ上から19行目)
 uning awazi pütün mehellige anglandi.
 彼の声はマハッラ中に聞こえた。
birinchi bolup bu hoyligha muxterbay yétip kirdi we reyhanning jesiti aldida tizlinip olturghiniche ziyawudunning yirik qollirini aliqinigha élip buquldap yighlap:
真っ先にこの庭にムフテルバイが入ってきてレイハンの死体の前にひざまずいて〔-ghiniche 「~しながら」の意〕ズィヤウドゥンの粗い手を手に取ってすすり泣きながら:
 -- qérindishim! – dep warqiridi.
 「兄弟!」と叫んだ。
 birdemdila hoyla, kocha hazichilar bilen toldi.
 すぐに庭や通りが弔問者(ちょうもんしゃ)でいっぱいになった。
reyhangül bayning qizi.
レイハンギュルは金持ちの娘だ。
ziyawudun toy qilghanda pütün mehelle kishiliri mushundaq qozghilip bu hoylida tunji toy kéchisini tünglük marap ötküzgenidi.
ズィヤウドゥンが結婚式をするときマハッラ中の人がこんなふうに出てきてこの庭で初めての結婚式の夜を天窓から覗いて〔結婚式の夜に若者が新婚の部屋を覗く習慣があった〕過ごした。
lékin, bay qizi bir er üchün on nechche yil körmigenni körüp, qilmighanni qilip, öz sadaqitini menggülük quchaqlap, ular bilen xoshlashqanda oxshashla hoylida bir kéchini tünek bilen ötküzdi.
だが、金持ちの娘は一人の男のために十数年経験しなかったことを経験して、行わなかったことを行って、自分の貞節(ていせつ)を永久に抱きしめて、彼らとの別れの時も同じように庭で一晩(ひとばん)を夜通(よどお)しの祈りとともに過ごした。
perqi: biride shadliq, hayajan ulargha hemrah bolghan; bügün bolsa qayghu, köz yéshi ulargha hökümran.
違いは、かつては喜びと興奮が彼らに伴(ともな)ったが、今日は悲しみと涙が彼らを支配した。
63ページ上から4行目)
 ziyawudun tanggha yéqin supida toqum üstide uxlap qaldi.
 ズィヤウドゥンは夜明け近くに広縁で鞍下(くらした)の上で眠ってしまった。
u chüsh kördi, chüshide özining eng güzel hayat xatirisining béshi, eng tesirlik betlirini oqudi.
彼は夢を見た。夢で自分の最も美しい生活の記録の始まり、最も感動的なページを読んだ。
 … ziyawudun apisini kötek harwigha sélip qishlaqtamgha chüshti.
 …ズィヤウドゥンは彼の母を荷車(にぐるま)に乗せてキシラクタムに出かけた。
u apisining nédirsha isimlik taghisining hoylisigha kiripla ikki chéchi téqimigha chüshidighan bir qizni keynidin kördi.
彼が母のネディルシャという名のおじの庭に入ったらお下げ髪がひかがみ(膝窩)まで延びた一人の娘の後姿(うしろすがた)を見た。
yoghan un sanduqidin tengnige un éliwatqan qiz keynige qayrilip, étining boghisini chiqiriwatqan ziyawudungha qaridi.
大きな小麦粉の箱から生地(きじ)こね鉢に小麦粉を入れていた娘は後ろを振り返って、馬の首輪〔駄馬につける中に藁が詰まった布帯〕をはずしていたズィヤウドゥンを見た。
bu qayrilip qarash emes, oq étish, salma tashlash boldi.
これは振り返って見たのではなく、矢を射たのだ、投げ縄を投げたのだ。
özige hazirghiche birmu qiz tebessum bilen qarap baqmighan yigitning yürikige ot tutashti, wujudigha qoqas chéchildi.
今まで一回も娘に微笑まれたことがない若者の心に火がついて、体中に熾火(おきび)が降り注(そそ)いだ。
u boghini alimen dep qaytidin saldi, hoduqup harwining shota yaghichigha putliship ongda yiqildi.
彼は首輪(くびわ)を外(はず)すつもりで再(ふたた)び取り付けて、気が動転(どうてん)して車(くるま)の軸(じく)の木に躓(つまず)いてあおむけに転(ころ)んだ。〔「右に」はong terepke
uning qalpiqi qizning aldigha domilap bardi,
彼の丸(まる)帽子が娘の前に転(ころ)がって行った。
qiz qaqaqlap külüp uning qalpiqini qoligha aldi we ziyawudunning qoligha bermey tikleklik arining uchigha élip shoxluq bilen ögzige chörüwetti.
娘は大笑いして彼の丸帽子を手に取って、ズィヤウドゥンの手に渡さず縦(たて)にフォークの先に乗せていたずらして屋根に放り飛ばしてしまった。
ziyawudun qalpiqini alghili derwaza sirtidiki shotigha yamashti.
ズィヤウドゥンは丸帽子を取るために門の外のはしごによじ登った。
u ögzige chiqip qalpiqini élip chüshey dése shota yoq, shox qiz baghdiki qéri qariyaghachta ilenggüch uchuwatatti,
彼が屋根(やね)に登って丸帽子を取って下りようとしたら、はしごが無かった。いたずら娘が果樹園の高いニレでブランコをして舞い上がっていた、
u putlirini uduldiki derex gholigha tegküzüp héch ish bolmighandek «gu-gu-guk» dep oynimaqta idi.
彼女は両足を向かいの木の幹(みき)に当てて何事もなかったかのように「ククク」と言って遊んでいた。
 ziyawudun ögzining léwige kélip olturdi,
 ズィヤウドゥンは屋根の縁(ふち)に来て坐った、
qizning uchuwatqan tom chachlirigha, yipek könglek ichidiki ewrishim bedinining tolghinishlirigha, her qétim qayrilip özige qarighanda peyda bolidighan bir jüp zinix we oynaq qara közlirige hewes, zoq we özimu chüshenmeydighan bir xil qaynaq héssiyat bilen tikilip qaridi.
娘の揺れている太いお下げ髪を、絹(きぬ)のブラウスの中の柔らかい体のくびれを、毎回振り返って自分を見るときに生じる一対(いっつい)のえくぼとみずみずしい黒い瞳(ひとみ)を熱中と好奇心(こうきしん)、そして自分でも分からないある種(しゅ)の熱い感情をもって見つめた。
axir qiz uning yénigha leylep kelgende awazliq qilip:
とうとう娘は彼の傍(かたわ)らに飛んで来たときに声を出して:
 (64ページ上から4行目)
 -- sen pishqan üjme, men toqunaq qagha bolup qalsamken! -- dédi.
 「あんたが 熟したクワの実(み)、あたしがコクマルガラスになったらいいな!」と言った。
qiz yene bir aylinip kélip:
娘はもう一度飛んで来て:〔たとえが逆なことに気づいて〕
 -- hey qagha, mang ket, téxi üjme pishmidi! -- dep qaqaqlap küldi.
 「おいカラス、帰ってしまえ、まだクワの実(み)は熟してないぞ!」と言って大笑いした。
 ziyawudun kechte yar boyidiki bulaqta étini sughiriwatqanda, tuyuqsiz uning boynigha muzdek su quyuldi.
 ズィヤウドゥンが夜に崖(がけ)沿いの泉で馬に水を飲ませていた時、不意に彼の首に氷のような水が注(そそ)がれた。
u chöchüp qaridi, reyhan chighir yol bilen bulaq béshidin yuqiri yügürüp chiqip kétip baratti
彼が驚いて見たら、レイハンが狭い道を通って泉(の水がわき出ているところ)から上に向かって走って行った…
«qagha bolsam, keynidin uchsam!» dep oylighanidi shu chaghda ziyawudun.
「おれがカラスだったら、後ろから飛んでいくのに!」とズィヤウドゥンはその時考えた。
 shuningdin kéyin ziyawudun he désila qishlaqtamgha yügüridighan, qum arishang künliri öyge nechche künlep kelmeydighan boluwaldi.
 そのあとズィヤウドゥンはひんぱんにキシラクタムに走り、qum arishang〔「砂温泉」の意。地名?〕の日々は家に何日も続けて戻らなかった。
axir yigit arzusini ana chüshendi.
ついに若者の望(のぞ)みを母は理解した。
u tughqanlirigha gep puritiwidi, nédirsha hajim bu ishni anglap achchiq bilen:
彼女は親戚たちにほのめかした。ネディルシャ・ハジはそれを聞いて怒って:
 -- bu newremge sheherdin sétiwaldi bayning elchiliri chiqqan, hemmini bilip turup yene éghizlanghini némisi bu shawdunning shalliqining! -- dédi.
 「この孫に町からセティワルディ・バイの使者たちが来た、全てを知った上でまだそんなことを言うとは何事だ、このシャウドゥンのお調子者の〔ズィヤウドゥンのこと〕!」と言った。
shawudun ziyawudunning dadisi idi.
シャウドゥンとはズィヤウドゥンの父である。
öz waqtining chong zémindari, hazirqi weyranchiliqning bowisi bolghan u kishi alliqachan alemdin ötken bolghachqa, uning tul xotunining yüz-xatirisi qalmighanidi.
かつての大地主(おおじぬし)、今では没落(ぼつらく)した老人となったその人がいつのまにかこの世(よ)を去ったので、彼の未亡人(みぼうじん)は軽んじられた
 bir küni kechqurun nédirshabayning qorusidiki malay qiz mehellide peyda boldi. u ziyawudungha:
 ある日の夕方ネディルシャ・バイの家畜囲いの使用人の娘がマハッラに現れた。彼女はズィヤウドゥンに:
 -- ujme pishti, bulaq boyigha chüshti deydu reyhangül, -- dédi.
 「クワの実が熟(う)れた、泉の脇(わき)に落ちたとレイハンギュルが言っている」と言った。
 -- qachan?
 「いつだ?」
 -- bügün kech!
 「今日の夜!」
 ziyawudun aghinisi bilen ikki atliq bolup qarangghu chüshkende bulaqning nérisidiki talliqqa keldi.
 ズィヤウドゥンは友人と2頭の馬に乗って暗くなってから泉の先のヤナギの林に来た。
birdemdin kéyin sayning shéghillirini shildirlitip bayning qiz newrisi peyda boldi.
少し後に谷の砂利(じゃり)でジャラジャラ音を立ててバイの孫娘が現れた。
ziyawudun ün-tinsiz uning putlirini üzenggige dessetti we qoltuqidin yölep atqa mindürdi, özi égerning keynige mindi.
ズィヤウドゥンは無言で彼女の両足をあぶみに乗せて、腋(わき)の下から支えて馬に乗せ、自分は鞍(くら)の後ろに乗った。
ular chapchalmazardiki yiraq tughqanlirining öyige deryadin atlarni üzdürüp ötüp bériwaldi (kéme kéchisi mangmaytti).
彼らはチャプチャルマザールの遠い親戚の家に向かって馬に川を泳いで渡らせた(ボートは夜は出ないのだった)。
u yerde üch kün turdi.
そこに3日間いた。
qiz élip qéchish omumiy adet, emma bay qizining qéchishi chong nomus, nédirshah bay – égiz, qatangghur, sepra adem ziyawudunning elchilirini tillap:
娘を奪って逃げること〔略奪婚〕は一般的な習慣だが、金持ちの娘の逃走(とうそう)は大きな恥(はじ)で、ネディルシャ・バイ――背の高い、痩(や)せて、不機嫌(ふきげん)な男――はズィヤウドゥンの使者たちをののしって:
 -- bir qanjuq öldi nahayiti, undaq newrimiz yoq, közüm körmisun u reswani! -- dédi.
 「たかが一匹の雌犬(めすいぬ)が死んだだけだ、そんな孫はいない、おれの目はそんな下劣(げれつ)な奴(やつ)は見ない!」と言った。
 haqaretlengen qizning toyi addiy, nikahi katta boldi.
 侮辱された娘の結婚式は簡素(かんそ)だったが、結婚は有名になった。
shuningdin béri bay qizi ziyawudunning keng hoylisining xojayini hem maliyi, qoligha qol, putigha put bolup yillarni ötküzdi, hoyla uninggha söyümlük balilarni, ularning muhebbitini, shadliqi hemde yüzlirige qoruq, sansiz jebir-japalarni hediye qildi.
それ以来金持ちの娘はズィヤウドゥンの広い庭の主人かつ使用人となり、手となり足となって年月(としつきを)を過ごした、庭は彼女にいとしい子供たちを、彼らの愛情を、しあわせを、そして彼ら〔夫婦〕の顔にしわと無数の苦労を贈った。
nahayet, uni öz qoli bilen musheqqiti yoq alemge uzatti.
最後に、彼は彼女を自分の手で苦労のない世界に送った。
 bu chüsh emes, ziyawudunning xiyali, u uxlimidi, hayat deptirini waraqlidi, sawatsiz bolsimu gerche
 これは夢じゃない、ズィヤウドゥンの回想だ、彼は眠ったのではなく、人生のノートのページをめくったのだった、文字は読めないけれど…
 etisi yigha-zar we daghdugha bilen reyhanning méyiti uzidi.
 翌日泣き声に送られて盛大にレイハンの死体は旅立(たびだ)った。
65ページ末尾)