2014年11月26日水曜日

母なるふるさと(13)



34ページ上から7行目)
 -- jénim balam, nedisen? chéchimni tarap, osma qoyup, yasanghinim xop boldimu emdi, tughqanlargha némimu dermen emdi! –
 「かわいい坊や、どこにいるの? 髪を梳(す)いて、アイシャドーを塗って、正装をしても一体全体、親戚たちに何と言ったらいいの、一体全体!」
mana bu reyhanning nalisi, lékin uning nalisini kichik qizi imhanemdin bashqa héchkim anglimaydu.
そうだこれはレイハンの嘆きだ、しかし彼女の嘆きは下の娘イムハネムの他には誰も聞いていない。
bala ghemsiz ana köksini émip turup kichikkine barmaqliri bilen ana közidin tamchiwatqan yashlarni oynap külmekte.
子供はのんきに母の乳房(ちぶさ)を吸っていて小さな指で母の目からしたたり落ちる涙をいじって笑っている。
belki oghli nurimu hazir bir yerde ghemsiz, anisini yighlatqanliqi üchün munu ukisidek, ashu dadisidek, mozayni miniwélip «chu» dep déwitip qaqaqlap külüwatqan kichik inisidek külüwatqandur herqachan.
おそらく息子のヌリも今どこかでのんきに、母を泣かせたことについて、この弟のように、あの父のように、子牛に乗って「チュ」と言って急がせて大声て笑っていた下の弟のように、笑っていたのである、多分。
ghem-qayghu, köz yéshini anilarghila bergenmu, eger bay baliliri ghemsiz bolsa reyhangül ghemsiz yürgen bolmasmidi?
なぜ嘆きと涙を母親たちだけに与えたのか、金持ちの子供たちはのんきなのに、なんでレイハンギュルはのんきじゃないのか?〔レイハンの親は金持ち↓〕
mushu yigirme toqquz öylük mehellining nechche ming xoluq yéri reyhanning bowisi bilen ziyawudunning bowisining yerliri iken.
この29世帯のマハッラの数千ホの土地はレイハンの祖父とズィヤウドゥンの祖父の土地だった。
erler yer-zémin sétip mushu mehellini bina qilghuche meshrep-pére oynap künlirini külke bilen ötküzüptu.
男たちは土地を売ってこのマハッラを建設する間マシュラップとピレ〔ピレは呪術治療で、ダップをたたいたり呪文を唱えたりするらしい〕をしながら日々を笑って過ごしたようだ。
xotun-qizlarchu?
女たちは?
yigha-zardin, ghem-ghussidin bashqini körmeptu.
むせび泣きと心痛の他には経験しないようだ。
reyhangül on besh yéshida ziyawudungha yatliq bolghandin béri ghem-qayghu, köz yéshidin bashqa néme kördi?
レイハンギュルは15歳でズィヤウドゥンに嫁(とつ)いでから心痛、涙の他には何を経験しただろう?
yaziche erler bilen teng étiz ishini qilidu.
夏の間、男たちと一緒に農作業をする。
söremge at minidu, chönek tartidu.
馬鍬(まぐわ)に馬をつないで(?)、畝間(うねま)を掘る。
chigh örüp baghliq étidu, bagh baghlaydu,
ハヤガネを抜いて、草の箍(たが)を作って、束に縛(しば)って、
xamanning axirqi qoshqawaqliri öyge toshulup bolghuche her dan ashliq, her bagh chöp-béde, paxal-topanghiche reyhan ghem qilidu.
脱穀(だっこく)の最後にqoshqawaq(?)が家に運ばれるように全ての粒(つぶ)の穀物、全ての束の牧草、藁(わら)・もみ殻にまでレイハンは気を配る。
mozayning ichi sürüp qalsa uxlimay béshida olturup tang atquzidu.
子牛が下痢(げり)をしたら寝ずに脇に座って夜を明かす。
öyning ishi : tézek chaplash, küküm yéyish, toxugha uwiliq sélish,  
家事は、糞を貼ること〔乾かして燃料にするため〕、ふすま(?)を撒(ま)くこと、ニワトリに巣を作ること、
nan yaqsa yoghan yaghach tengnide lingshitip xémir yughurush,
ナンを焼くときは大きな木の生地こね鉢に〔小麦粉を〕振って生地をこねること、
nan yéqish üchün öymuöy kirip kök süt tilesh,
ナンを焼くために家々を訪(たず)ねて脱脂乳(だっしにゅう)を求めること、
tonurni küküm, saman bilen qizitish, nan raslash,
トヌル〔=ナン焼き窯(かま)〕をふすまともみ殻で加熱すること、ナンの形(かたち)を整えること、
hetta bir héjir shakarap, yenglik, laxshigirlernimu tonur béshigha toshush,
さらには土鉢(どばち)一杯の塩水、長袖手袋(ながそでてぶくろ)、火ばさみなどをトヌルの脇に運ぶことも、
tonurning turxunini étish … hemmini özi yalghuz qilidu.
トヌルの煙突(えんとつ)を閉じること……それら全てを自分一人で行う。
oghullar bu ishlargha égilipmu qoymaydu, hemme ish anining öy ishimu, étiz ishimu anining.
息子たちはこれらの仕事を腰をかがめても〔=頼んでも〕してくれず、全ての仕事が母の仕事で、家事も、農事も母の仕事だ。
anilar yighlashqa, ejilidin burun ölüp kétishke yaralghan.
母親たちは泣くことに、臨終(りんじゅう)の日の前に死んでしまうことに賛同した。
erler külüshkila, bexiraman oynashqila yaralghan.
男たちは笑うことにだけ、気楽に遊ぶことにだけ賛同した。
ah, ana bolmaqning tesliki … mana hazir ziyawudun meshrepte, reyhan balilirini uxlitip qoyup, alliqeyerlerde yürgen oghlining ghémide yighlimaqta.
ああ、母であることのむずかしさ…ほら今ズィヤウドゥンはマシュラップに行き、レイハンは子供たちを寝かしつけて、どこかに行った息子が心配で泣いている。
uning köz yéshi qishlaqtamning bulaqliridek toxtimay aqmaqta, uning béshi tarataning tashkömüridek qatqan.
彼女の涙はキシラクタムの泉のようにとめどなく流れている、彼女の頭はタラタの石炭のように硬かった〔ウイグル人は悩むと頭が硬くなるという〕。
közige uyqu kelmeydu.
眠れない。
yazning bu ayding kéchisi uning üchün goya bir tegsiz zindan, bu zindan uning xiyalliridek qorqunchluq.
夏のこの月夜は彼女にとってまるで底なしの牢獄のようで、この牢獄は彼女の夢のように恐ろしい。
 kéche jimjit, nelerdindur naxsha anglanmaqta.
 夜の静寂(せいじゃく)、どこからか歌が聞こえている。
bu sheherdin chiqiwatqan harwikeshmu, su tutuwatqan déhqanmu yaki puxadin chiqqan xotunperes birimu, kim bolsun, awazi saz, yéqimliq naxshichiken.
これは町から出ていた荷馬車の御者か、灌漑していた農民か、あるいは存分に楽しんだ好色漢(こうしょくかん)か、誰であれ、いい声の、心地(ここち)よい歌い手だった。
yash ayalning ghemxane qelbige shadliq nuri shungghughandek boldi-de, éghir uh tartip qoyup :
若い女の思いやりの心に喜びの光が飛び込んだようになった。深いため息をついて:
 -- nuri balam naxshigha ejeb usta, légenni dap qilip awushlirichu téxi.
 「ヌリちゃんは歌がとてもうまい、その上あんなふうに大皿(おおざら)をダップにして。
orma naxshisini, ghérib-senemlerni dorashlirichu?
収穫の歌を、ゲリブとセネムの恋物語の真似なの?
nelerde yüridighansen, kiyimliring yirtilsa, kir bolsa qandaq qilarsen? --
おまえはどこを歩き回っているの、服が破れたら、汚れたらどうするの?」
u balisining öyde qalghan kiyimlirini baghrigha bésip yene yighlidi.
彼女は息子が家に残した衣類(いるい)を胸に押し当ててまた泣いた。
shu chaghda biri baghqa qarighan chaqmaq penjirini qaqti.
その時誰かが果樹園に面した四角い窓をたたいた。
u chöchüp qariwidi, penjirige ésilghan séghizghan ölükidin (qishta asqanidi, hazirghiche turuptu) bashqa héchnéme közige körünmidi.
彼女は驚いて見たが、窓に掛かったカササギの死体(冬に掛けた、今でもあるようだ)の他には何も目に見えなかった。
 -- kim? – dep warqiridi u.
 「だれ?」と彼女は怒鳴(どな)った。
 -- meyerge chiq, reyhan! – dédi tonush awaz,
 「ここに出てこい、レイハン!」と聞き覚えのある声、
-- éring ziyek sulayman qashqaliqining öyige shungghudi, bilmemsina, uning xotuni ziyekning oynishi, bol chiq, tötbulung chay, qeliqey yaghliq ekeldim.
「おまえの夫のズィエクはカシカリックのスライマンの家にしけこんだ、知らないのかおまえ、あいつの妻はズィエクの情婦(じょうふ)だ、いいから出て来い、磚茶(たんちゃ)とイラクサのスカーフを持ってきたぞ。」
 -- béshingni ye ilahim, ölidighan qawan!
 「おまえの頭を食え〔=死ねと同じ意味〕、死にぞこないの種(たね)ブタ!」
 -- ghingshima qanjuq, men bu mehellide kimni saq qoyghan(手を付けた). kajliq qilsang kirimen bikar!
 「泣きわめくな雌(めす)イヌ、おれはこのマハッラでだれでもほしいままだ、強情を張ったら入って行くぞ、無駄だ!」
 -- öl ilahim, tughqan bolghining qéni, muxterbay dése ziyawudunning aghzigha bir kélisen, öz qérindishinggha peylingni buzupsen-de, johut!
 「死ね、ズィヤウドゥンは『ムフテルバイは親戚筋(しんせきすじ)だ』といつも言っているのに、自分の兄弟に対して悪だくみをしたね、ユダヤ教徒!〔=極悪人の意らしい、同胞のイエスを迫害したから?〕
ziyawudun kelse térengni tetür soyidu, qawan!
ズィヤウドゥンが来たらおまえの皮を剥(む)いて殺すよ、種ブタ!」
 -- chiq deymen ghingshimay, ziyek hazir tunsaxan setengning térisini tetür soyuwatidu, ha-ha-ha! …
 「出て来いと言ってるんだ泣きわめくな、ズィエクはいま美人のトゥンサハンの皮を剥いているぞハハハ!」
 -- yoqal!
 「失せろ!」
 -- apla dep qalma yene!
 「後悔するぞ!」
 -- béshinggha palta bilen salimen bikar!
 「おまえの頭を斧で殴るよ、無駄よ!」
36ページ13行目)

2014年11月11日火曜日

母なるふるさと(12)



31ページ下から10行目から)
 -- chüshe ziyek, mawu qalmaqning buti hemmini yiqitti.
 「こいつを止めろズィエク、このカルムイクのブッダ〔仏教徒の意〕はみんなを倒した。
meydisige likkide élip meydanni pirqiritip atidighini balaken buning.
胸をすばやくつかんで広場を振り回されたんで、災難だった。
özüng jöndimiseng tügidüq wuy!
おまえが懲らしめなかったら、おれたちは終わりだ!」
 muxterbay qapqara saqalliri arisidin sedeptek chishlirini körsitip, azab bilen hijiyip-shikayet qilip ziyawudunning étini öz qoli bilen aldi, andin uning bélige kök sergez potisini baghlidi we ornidin turghan tuluq téshidek uyul kelgen déhqan chélishchigha :
 ムフテルバイは真っ黒なあごひげの間から貝殻のような歯を見せて、苦笑いして、非難(ひなん)してズィヤウドゥンの馬を自分で持って、それから彼の腰に青い更紗(さらさ)の腰帯(こしおび)を結(むす)んで、立ち上がった太った石のようにどっしりとした農民の力士に向かって:
 -- senmu hüniringni körset, ziyekmu shu, chaputlimaysen, chirmaq urmaysen dep ghingshima, közüngge topa chachmisila, putungni tartiwetmisila boldi, qope qashqaliq ! – dédi we köpchilikke qarap,
 「おまえも技(わざ)を見せろ、ズィエクもそうだ、足を払うな、足をすくって投げるなと言って泣き叫ぶな、目に土をまき散らさなければ、足を手で引っ張らなければいい、立てカシカリック!」と言ってみんなを見て、
-- ziyek tashliwetse bir qoziliq qoy, qashqaliq tashliwetse taranchi qiliwalimen, bir xo yer bérimen ! – dep warqiridi.
「ズイェクが投げたら子羊(こひつじ)付きの羊を一頭やる、カシカリックが投げたらタランチとして認める、1ホの土地をやる!」と叫んだ。
 biri on putluq taghardek diqmaq, boyni yoq, béshi ghiltang, qolliri qisqa, yigirme alte-yigirme yette yashliq, qara burutluq qiran yigit ;
 一人は10プット〔1プットは16.38㎏〕の大袋のようにずんぐりとして、首がなく、頭はつるつる、指が短い、2627歳の、黒い口ひげのある体格(たいかく)の良い若者だ;
yene biri égiz, qatangghur, aq sériq, ottuz sekkiz yashliq adem.
もう一人は背が高く、やせ形(がた)、色白の、38歳の男だ。
ular meydanni aylinip chatlirini kérip méngip chélishqa chüshti.
彼らは広場を大股で歩き回って相撲の準備をした。
pakar hedep égizning potisigha qol sunatti, égiz uni mürisidin ittirip yéqin keltürmeytti.
チビは全力でノッポの腰帯に手を伸ばしていた、ノッポは肩を押し込んでそれを近づけなかった。
mehelle xelqi ikkige bölüngen : imam’axunum bilen mira «qazi» bashliq «qashqaliq» lar (aqsu, kucha, xotendin kelgenlernimu bu yerning «taranchi» liri «qashqaliq» deydu) bir terep, muxterbay bashliq taranchilar bir terep.
マハッラの人々は二手(ふたて)に分かれた:イマム・アフンとミラ「法官」をはじめとする「カシカリック」たち(アクス、クチャ、ホタンから来た人たちもこの土地の「タランチ」たちは「カシカリック」と呼ぶ)が一方、ムフテルバイをはじめとするタランチたちがもう一方だ。
 -- habla yolwas, kötürüp ur ! … -- dep warqiridi imam’axunum yurtdishigha medet tilep.
 「虎のハブラ、つり上げて投げ落とせ!」とイマム・アフンは同郷人を応援して叫んだ。
 -- tetür chimaq bilen béshini tikliwet, ziyek !
 「逆(ぎゃく)足すくいで頭を押さえてしまえ、ズィエク!」
 -- qol qayrishqa ! …
 「手を巻きつけろ!…」
 -- yanpashqa ! …
 「腰に!…」
 ular xuddi ikki buqa türtüshkendek bir-birini ittiriship, «pem taliship» chimenlikni tilghiwetti.
 彼らはまるで二頭(にとう)の雄牛(おうし)が押しあうように互いに押しあい、「技を競って」草地を掘り返していた。
axir pakar yigit ziyekning putidin tutuwaldi.
やっとチビの若者がズィエクの足をつかんだ。
u ziyekni qorup tartip yéqin ekélip :
彼がズィエクを振り回して引(ひ)っ張(ぱ)って近くに引き寄せて:
«ya ! …» dep kötürüshigila ziyekning ong puti uning putlirigha chimaq bolup yögiship boldi.
「ヤー!」と持ち上げると、ズィエクの右足が彼の足をすくって絡んだ。
yigit uni küchep kötürdi.
若者は彼を力を入れて持ち上げた。
ziyek ong qolini uning mürisidin artildurup potisidin tutti-de,
ズィエクは右手を彼の肩越しに伸ばして腰帯をつかんだ。
özining küchi bilen özini yiqitish usulini ishlitip yigitning putlirini asmangha, béshini chimenlikke tik qildi we sol qoli bilen uning puchqaqlirini tutup tartip astigha yiqitip, kökrikige minip tarimush qolliri bilen péshanisidin bésip turuwaldi.
相手の力で相手を倒す方法を使って若者の両足を宙(ちゅう)に、頭を草むらにひっくり返し、左手で彼の脇(わき)をつかんで引っ張って下に倒して、胸に馬乗りになって筋張(すじば)った手で額(ひたい)を押さえつけた。
yigit tépirlidi, lékin uni örüwételmidi.
若者はじたばたした、だが彼をひっくり返すことはできなかった。
muxterbay birinchi bolup ziyekni yölidi we turghuzup mürisige urup warqiridi :
ムフテルバイが真っ先にズィエクを引き起こして、立たせて肩をたたいて叫んだ。
 -- xalayiq, bügün kech bizning bostanda meshrep !
 「皆の衆(みなのしゅう)、今晩はうちの庭でマシュラップだ!」
 -- hésab emes, -- dédi yigit teste qopup yighlamsirap, -- chaputlap yüridiya !
 「今のは勘定に入(はい)らない」と若者がやっと立ち上がって涙ぐんで言った「足を払ったよ!」
 -- chatirangni silap baq, axtilap qoymighandu ? ha-ha-ha ! …
 「股間(こかん)をさわってみろ、去勢(きょせい)されなかったか?ハハハ!」〔「おまえそれでも男か」の意〕
 muxterbaygha egiship köpchilik téliqip külüshti.
 ムフテルバイにつられてみんなは笑い転(ころ)げた。
 -- bala qéni, dadisi ! – reyhanning yigha arilash nalisi ziyawudunni külkidin toxtatti.
 「息子はどこ、父さん!」レイハンの泣き叫ぶ声がズィヤウドゥンの笑いを止(と)めた。
 -- yoq, xotun. balini jirghilanggha barghuche déreklep bérip tapalmidim, sheherge ketmidi, birer qoghunluqqa ketken oxshaydu !
 「いない、妻よ。息子をジルギランまで尋ね続けて見つけられなかった。息子は町には行っていない、どこかの瓜畑(うりばたけ)に行ったみたいだ!」
 -- nu … nu … nurima ? – dédi muxterbayning maliyi kékechlep sözlep, -- nu … nu … nuri … buday qi … qi … qi … qirida tékisaqal …
 「ぬ、ぬ、ヌリか?」とムフテルバイの下僕がどもって言った「ぬ、ぬ、ヌリは、ブダイの、ど、ど、土手でテキサカル〔ゴムが採れるキク科タンポポ属の植物Taraxacum kok-saghyz チューインガムに用いた〕を…」
 -- qorqma, -- dédi muxterbay ayal zatini körsila zuwanini basalmaydighan aditi bilen reyhangülge chaqchaq qilip,
 「怖がるな」とムフテルバイが女の人を見たら話しかけるのを抑えきれない習性(しゅうせい)でレイハンギュルに冗談を言った。
-- éring qoziliq qoyni alar-almayla bashliringni qaturup tarap teyyar bopsina ! 
「あんたの旦那が子羊付きの羊を手に入れる前から髪の毛を整えたな〔orセットしたな〕!」〔ウイグル人の女性はjigde(ヤナギバグミ Elaeagnus angustifolia)の樹脂で作ったエリムyélimという整髪料を用いて整髪した〕
 -- qoysingizchu, men bala koyida, bay aka !
 「羊の話はやめて、私は息子のことで〔悩んでいるの〕、バイ兄さん!」
 -- anglidingghu, balang tékisaqal élip yürüptu.
 「聞いただろう、あんたの息子はテキサカルを採っていたそうだ。
manga on tuxumluq séghiz ekélidu. ha-ha-ha …
おれに10個の卵の〔大きさの〕チューインガムを持ってくるぞ。ハハハ…」
 köpchilik yene huzurlinip qiyqas-chuqan sélip külüshti.
 みんなはまた面白がって笑って騒ぎ立てた。
 külke bilen yigha, rahet bilen azab da’im bille, ular qérindash.
 笑いと涙、安楽と苦悩(くのう)はいつも一緒、それらはきょうだいなのだ。
köpchilik külmekte, reyhan yighlimaqta, muxterbay maxtanmaqta:
みんなは笑っている、レイハンは泣いている、ムフテルバイは自慢している:
 -- qaltis chimaqchi bu !
 「最高の足すくい師だこいつは!」
 -- buning chimiqi ambur !
 「こいつの足すくいはペンチだ!」
 -- yaq, özüng sériq yögey !
 「いや、おまえのはハマネナシカズラだ!sériq yögey はハマネナシカズラ Cuscuta chinensis、他の植物にかぶさる〕
 -- ha-ha-ha …
 「ハハハ…」
 -- ha-ha-ha …
 「ハハハ…」
34ページ上から6行目)